Еңбек шарты

 Тәжірибеде көп жағдайда жұмыс берушінің бастамасы бойынша еңбек шартын бұзу еңбек дауының себебі болады. Жұмыс берушінің бастамасы бойынша еңбек шартын бұзудың белгіленген 25 негізінің ішінде Салада ең көп тараған жағдайлары ол Қазақстан Республикасының Әлеуметтік кодексінде белгіленген зейнеткерлік жасқа толуы (Еңбек кодексінің 24)-тармақшасы 1-тармағы 52-бабы) сонымен қатар, қоса атқаратын жұмыс бойынша еңбек шартының болуы (Еңбек кодексінің 2-тармағы 52-бабы).

Еңбек кодексінің 52-бабы 9 – тармағына сәйкес жұмыскермен зейнеткерлік жасқа толғаннан кейін еңбек шартын бұзуға кемінде бір ай бұрын оны хабардар етіп, еңбек, ұжымдық шарттарда немесе жұмыс берушінің актісінде айқындалатын мөлшерде өтемақы төлене отырып жол беріледі.

 Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2017 жылғы 6 қазандағы № 9 нормативтік қаулысының 25-тармағындағы зейнеткерлік жасқа толған жұмыскерлермен еңбек шартын бұзу жұмыс берушінің міндеті емес, құқығы болып табылады деген норманы ескеру қажет.
​
 Сондай-ақ, 2024-2026 жылдарға арналған Әлеуметтік әріптестік туралы Салалық келісімнің 9.4 –тармағымен зейнеткерлік жасқа толған педагогтермен көрсетілген негіздегі еңбек шарты оның өтініші бойынша оқу жылы аяқталғанда бұзылатынын білу қажет!

Осылайша, зейнеткерлік жасқа жеткен педагогпен оқу жылы аяқталғанға дейін аталған негізде еңбек шартын бұзу Салалық келісімнің ережесінде көрсетілгендей оның келісімімен оқу жылы аяқталу мерзіміне қалдырылуы мүмкін.

Мұндай жағдайларда қолданыстағы еңбек шартына қандай да бір қосымша келісім рәсімдеу талап етілмейді, себебі рәсімдеу Еңбек кодексін бұзу болып қарастырылуы мүмкін. Ол зейнеткерлік жасқа толған тұлғаларға тараптардың өзара келісуі бойынша еңбек шартының мерзімін жыл сайын ұзарту құқығы.

 Қоса атқаратын жұмыскерлермен еңбек шартын бұзуға қатысты:

 Еңбек кодексінің 52-бабы 2-тармағына сәйкес қоса атқаратын жұмыс туралы еңбек шарты осы жұмыс ол үшін негізгі болып табылатын жұмыскермен еңбек шартын жасасқан жағдайда жұмыс берушінің бастамасы бойынша бұзылуы мүмкін.

 Тараптардың келісімі бойынша жұмыскер бұрын қоса атқарған жұмысы бойынша негізгі жұмыскер ретінде қабылдануы мүмкін. Бұл ретте тиісті еңбек шарты жасалады, ал қоса атқаратын жұмыс бойынша еңбек шарты бұзылады.